Hải Phòng đẩy mạnh hợp tác chiến lược hình thành tổ hợp cảng biển – sân bay – công nghiệp

Hải Phòng đang từng bước khẳng định vai trò trung tâm logistics của miền Bắc thông qua các chiến lược phát triển hạ tầng quy mô lớn, trong đó nổi bật nhất là định hướng xây dựng tổ hợp cảng biển – sân bay – công nghiệp kết nối đa phương thức. Đây là mô hình kinh tế – logistics tích hợp mà nhiều quốc gia phát triển đã triển khai thành công, giúp gia tăng năng lực vận tải, thu hút đầu tư FDI và tối ưu chuỗi cung ứng.

Việc hình thành tổ hợp này không chỉ dựa trên tiềm năng vốn có của Hải Phòng – thành phố biển có vị trí chiến lược – mà còn đến từ yêu cầu tất yếu của hoạt động thương mại toàn cầu trong giai đoạn mới. Bài viết dưới đây phân tích bối cảnh, định hướng chiến lược, lợi ích, thách thức và vai trò của logistics trong việc hình thành tổ hợp cảng biển – sân bay – công nghiệp tại Hải Phòng.

1. Bối cảnh và chiến lược phát triển tổ hợp cảng biển tại Hải Phòng

Hải Phòng từ lâu đã được xem là “thủ phủ cảng biển” của miền Bắc, sở hữu các lợi thế vượt trội về giao thông đường biển, đường bộ và đường hàng không. Sự phát triển của hạ tầng giao thông giúp Hải Phòng không chỉ đóng vai trò trung chuyển hàng hóa nội địa mà còn trở thành cửa ngõ xuất nhập khẩu quan trọng của khu vực phía Bắc.

1.1. Hải Phòng – trung tâm logistics chiến lược của miền Bắc

Thành phố hiện sở hữu:

• Cảng nước sâu Lạch Huyện, cảng nước sâu lớn nhất miền Bắc
• Sân bay quốc tế Cát Bi, có khả năng mở rộng phục vụ vận chuyển hàng hóa
• Hệ thống khu công nghiệp lớn như VSIP, Deep C, Tràng Duệ
• Hệ thống cao tốc kết nối liên vùng: Hà Nội – Hải Phòng, Hải Phòng – Quảng Ninh, Hải Phòng – Thái Bình

Nhờ các lợi thế trên, Hải Phòng có đủ điều kiện phát triển tổ hợp cảng biển quy mô lớn.

1.2. Lý do Hải Phòng thúc đẩy mô hình tổ hợp cảng biển – sân bay – công nghiệp

Một số động lực chính thúc đẩy mô hình này gồm:

• Xu thế toàn cầu hóa logistics tích hợp: cảng – sân bay – khu công nghiệp gắn liền với nhau giúp rút ngắn thời gian vận chuyển.
• Nhu cầu mở rộng năng lực vận tải do xuất nhập khẩu tăng liên tục.
• Tiềm năng thu hút FDI từ các tập đoàn sản xuất điện tử, cơ khí, logistics.
• Định hướng phát triển khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải theo mô hình hiện đại, công nghệ cao.

Mô hình tổ hợp này giúp Hải Phòng duy trì vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực logistics.

2. Các dự án hợp tác chiến lược đang triển khai tại Hải Phòng

Để hình thành tổ hợp cảng biển đúng nghĩa, Hải Phòng đang triển khai hàng loạt dự án hợp tác trên nhiều lĩnh vực: giao thông, khu công nghiệp, logistics, cảng biển và sân bay.

2.1. Liên kết cảng biển – sân bay – khu công nghiệp

Sự kết nối giữa cảng biển Lạch Huyện – sân bay Cát Bi – các khu công nghiệp trọng điểm đã tạo nên trục vận chuyển đa phương thức vô cùng hoàn chỉnh.
Các liên kết chính gồm:

• Tăng năng lực vận tải từ cảng đến sân bay để phục vụ hàng xuất khẩu tốc độ cao
• Xây dựng tuyến đường chuyên biệt vận chuyển hàng hóa giữa các khu công nghiệp và cảng
• Kết nối thẳng đến cao tốc để rút ngắn thời gian vận chuyển hàng container

Đây là nền tảng quan trọng để phát triển mô hình tổ hợp cảng biển mang quy mô quốc tế.

2.2. Dự án hạ tầng trọng điểm trong khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải

Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải đang được xem là “trái tim logistics” của Hải Phòng. Tại đây, các dự án trọng điểm đang triển khai bao gồm:

• Nâng cấp hệ thống đường kết nối vào cảng Lạch Huyện
• Mở rộng các cầu cảng container và cảng tổng hợp
• Mở rộng bãi chứa container, depot và kho ngoại quan
• Phát triển khu công nghiệp liền kề cảng phục vụ chuỗi cung ứng

Những dự án này đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng năng lực vận hành của tổ hợp cảng biển.

2.3. Hợp tác với doanh nghiệp logistics và nhà đầu tư quốc tế

Hải Phòng đang thu hút nhiều tập đoàn logistics hàng đầu thế giới tới đầu tư như:

• Các hãng tàu container quốc tế
• Tập đoàn phát triển kho bãi, depot
• Doanh nghiệp vận tải biển – hàng không lớn

Mục tiêu là xây dựng hệ sinh thái logistics hiện đại, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và kết nối với chuỗi cung ứng toàn cầu.

3. Lợi ích kinh tế – xã hội khi xây dựng tổ hợp cảng biển tại Hải Phòng

Việc đẩy mạnh hợp tác để hình thành mô hình tổ hợp cảng biển mang lại nhiều lợi ích vượt trội, không chỉ cho Hải Phòng mà cho cả khu vực miền Bắc.

3.1. Tăng năng lực xuất nhập khẩu và thu hút đầu tư FDI

Nhờ mô hình tích hợp, hàng hóa có thể vận chuyển nhanh hơn, giảm chi phí logistics, từ đó:

• Tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp xuất khẩu
• Thu hút các tập đoàn sản xuất chuyển chuỗi cung ứng về Hải Phòng
• Tăng lượng hàng container thông qua cảng

Đây là yếu tố quan trọng để Hải Phòng trở thành trung tâm công nghiệp – logistics hàng đầu khu vực.

3.2. Tạo chuỗi giá trị logistics tích hợp

Khi cảng biển – sân bay – khu công nghiệp hoạt động đồng bộ, hiệu quả vận hành tăng mạnh:

• Giảm thời gian trung chuyển
• Tối ưu chi phí sản xuất – vận tải
• Tăng tốc độ giao hàng
• Giảm áp lực lên hạ tầng đường bộ

Chuỗi giá trị tích hợp này sẽ nâng cao chất lượng dịch vụ logistics của toàn khu vực.

3.3. Đóng góp vào ngân sách, tạo việc làm và phát triển đô thị cảng

Sự phát triển của tổ hợp cảng biển giúp:

• Thu hút vốn đầu tư lớn vào hạ tầng
• Tạo hàng chục nghìn việc làm trong lĩnh vực logistics – công nghiệp
• Thúc đẩy đô thị hóa khu vực ven biển
• Tạo nguồn thu ngân sách ổn định cho thành phố

Điều này giúp Hải Phòng phát triển bền vững theo mô hình đô thị cảng hiện đại.

4. Những thách thức trong phát triển tổ hợp cảng biển – sân bay – công nghiệp

Dù cơ hội rất lớn, việc triển khai tổ hợp cảng biển cũng đối mặt với một số thách thức.

4.1. Áp lực về hạ tầng giao thông kết nối

Sự phát triển mạnh của khu vực cảng kéo theo áp lực lớn lên các tuyến:

• Đường cao tốc
• Đường nội bộ khu công nghiệp
• Đường vận tải container

Nếu không được nâng cấp đồng bộ, nguy cơ ùn tắc cục bộ có thể xảy ra.

4.2. Vốn đầu tư lớn và bài toán giải phóng mặt bằng

Phát triển tổ hợp cảng biển đòi hỏi vốn đầu tư cực lớn vào cầu cảng, đường sá, kho bãi, sân bay và khu công nghiệp.
Bên cạnh đó, công tác giải phóng mặt bằng tại một số khu vực ven biển vẫn còn nhiều khó khăn.

4.3. Nhu cầu chuẩn hóa quy hoạch logistics liên vùng

Để tránh đầu tư chồng chéo, Hải Phòng cần:

• Quy hoạch logistics liên kết với Quảng Ninh, Hải Dương, Thái Bình
• Đồng bộ hóa chuỗi cung ứng và trung tâm logistics khu vực
• Tạo hành lang vận tải thống nhất theo tiêu chuẩn quốc tế

5. Vai trò của logistics trong vận hành mô hình tổ hợp cảng biển

Mô hình tổ hợp cảng biển chỉ phát huy hiệu quả khi hệ thống logistics hoạt động tối ưu.

5.1. Kết nối vận tải đa phương thức

Doanh nghiệp logistics đóng vai trò then chốt trong việc:

• Kết nối vận tải đường biển – hàng không – đường bộ – đường sắt
• Tối ưu lộ trình vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu
• Giảm chi phí lưu kho và thời gian trung chuyển

5.2. Hệ thống kho bãi – depot – ICD giữ vai trò trung tâm

Trong mô hình này, hệ thống:

• Kho ngoại quan
• Depot container
• Trung tâm logistics (ICD)
  đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối hàng hóa.

5.3. Vai trò của doanh nghiệp như VGA Logistics

VGA Logistics hỗ trợ mô hình tổ hợp cảng biển thông qua:

• Dịch vụ vận chuyển liên vùng
• Gom hàng – chia hàng – phân phối nội địa
• Khai báo hải quan – xử lý chứng từ nhanh
• Tối ưu chi phí vận tải cho doanh nghiệp sản xuất – xuất nhập khẩu

Việc Hải Phòng đẩy mạnh hợp tác chiến lược để hình thành tổ hợp cảng biển – sân bay – công nghiệp là bước đi mang tính đột phá, giúp thành phố tăng sức cạnh tranh trong khu vực và thu hút đầu tư toàn cầu. Mô hình này tạo động lực lớn cho phát triển kinh tế – xã hội, đồng thời giúp tối ưu chuỗi cung ứng và nâng cao năng lực xuất nhập khẩu của miền Bắc.

Trong bối cảnh logistics đang trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Hải Phòng cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc xây dựng hệ sinh thái logistics hiện đại, đồng bộ, đa phương thức – điều kiện tiên quyết để bứt phá trong tương lai.